Mazowsze ma 11 nowych miast

W województwie mazowieckim status miast uzyskały następujące miejscowości:

Maciejowice – w gminie Maciejowice, w powiecie garwolińskim. Po raz pierwszy odebrały przywilej lokacyjny z rąk króla Zygmunta Starego w 1507 roku. Upadek powstania styczniowego doprowadził do odebrania w 1870 roku Maciejowicom praw miejskich. To tutaj w 1794 roku miała miejsce słynna bitwa nazwana bitwą pod Maciejowicami, stanowiąca symbol upadku I Rzeczypospolitej, ale także polskiego patriotyzmu. W głównej części miejskiego ratusza znajduje się jedyne w Polsce muzeum im. Tadeusza Kościuszki, w którym znajdują się eksponaty związane z wybitną postacią generała i słynnej bitwy.

Głowaczów – w gminie Głowaczów, w powiecie kozienickim nad rzeką Radomką. Prawa miejskie uzyskał w 1445 roku na podstawie przywileju ks. Mazowieckiego Bolesława. Podobnie jak większość małych miast Głowaczów utracił prawa miejskie w 1869 roku po upadku Powstania Styczniowego. W 1576 roku przebywał tutaj król Stefan Batory, który zatrzymał się w mieście jadąc do Radomia, by potwierdzić przywileje dla szlachty. Głowaczów posiada liczne atrakcje przyrodnicze i krajobrazowe, takie jak: siedlisko bociana czarnego w Grądach, czy liczącą 346 drzew aleję lipową na trasie z Brzózy do Sewerynowa. Obszar Gminy Głowaczów został dołączony do istniejącego systemu szlaków turystycznych PTTK. Szlaki turystyczne prowadzą przede wszystkim do Pomnika Mauzoleum w Studziankach Pancernych. Ponadto można zobaczyć obelisk postawiony na pamiątkę walki oddziału mjr Henryka Dobrzańskiego „Hubala” w Chodkowie, pomniki w Brzózie, Lipie i Głowaczowie postawione w hołdzie żołnierzom poległym w II wojnie światowej oraz XIX wieczny, zabytkowy kościół w Brzózie.

Magnuszew – w gminie Magnuszew, w powiecie kozienickim. W 1377 r. dziedzic Magnuszewa Świętosław otrzymał z rąk księcia Ziemowita Młodszego przywilej na założenie miasta. Przywilej ten został potwierdzony przez króla Zygmunta I w roku 1537. Magnuszew przez lata stanowił ważny szlak handlowy oraz pocztowy, biegnący z Krakowa do Warszawy. Późniejszy ordynat Magnuszewa hrabia Andrzej Zamoyski doprowadził do powstania w mieście w 1809 r. manufaktury sukienniczej, która wyrabiała kilka tysięcy łokci rocznie różnokolorowego sukna. W 1869 r., po powstaniu styczniowym, ukazem cara Aleksandra II, Magnuszewowi zostały odebrane prawa miejskie.

Ciepielów – w gminie Ciepielów, w powiecie lipskim. Prawa miejskie uzyskał w 1548 r., zaś utracił je w 1869 r. Miejscowość stanowiła ważny ośrodek handlowy na linii Sandomierz – Warszawa. W Ciepielowie znajduje się Kościół Podwyższenia Krzyża, a także ruiny synagogi, która wraz z łaźnią (mikwa) i cmentarzem żydowskim (kirkut) tworzyła zespół synagogalny, który wyznaczał żydowską dzielnicę mieszkaniową w Ciepielowie. Na leśnej polanie w Dąbrowie pod Ciepielowem 9 września 1939 r. niemiecki zmotoryzowany 15. Pułk Piechoty rozstrzelał 300 polskich jeńców wojennych z 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty. To tragiczne wydarzenie zostało upamiętnione przez napis na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie „CIEPIELÓW 9 IX 1939”.

Sienno – położone jest na południu województwa mazowieckiego w gminie Sienno w powiecie lipskim. Prawa miejskie uzyskało około roku 1430, zaś utraciło je po powstaniu styczniowym w 1869 r. Okolice wsi Jawor Solecki, na terenie Sienna, były miejscem walk oddziałów Dionizego Czachowskiego w powstaniu styczniowym. Wśród tych oddziałów powstała pieśń „Marsz, marsz Polonia”, uważana dziś za hymn Polaków mieszkających poza granicami kraju. Zabytkiem Sienna jest neogotycki kościół z XV w. pw. św. Zygmunta.

Dobre – w gminie Dobre, w powiecie mińskim. Miastem stało się w 1530 r. na mocy aktu lokacyjnego wystawionego przez króla Zygmunta Starego dla Jana Dobrzynieckiego herbu Ciołek. W tamtym czasie przez Dobre przechodził szlak handlowy łączący Wilno z Wrocławiem. Postanowieniem Rady Administracyjnej Królestwa Polskiego w 1852 r. odebrano prawa miejskie jedynemu, prywatnemu miasteczku Dobre w guberni warszawskiej. W okresie powstania listopadowego 17 lutego 1831 r. we wsi Makówiec Duży  rozegrała się bitwa wojsk polskich pod dowództwem generała Jana Skrzyneckiego z wojskami rosyjskimi pod dowództwem generała Rosena. Maria Konopnicka opisała tę bitwę w wierszu „Bitwa pod Dobrem”. W centrum Dobrego, na rynku, znajduje się zabytkowy kościół pw. św. Mikołaja, wybudowany w stylu gotyckim. Nieopodal stoi pomnik Józefa Piłsudskiego. W Gminnym Ośrodku Kultury mieści się Muzeum Konstantego Laszczki – znanego artysty rzeźbiarza, który był związany z Dobrem.

Siennica – w gminie Siennica, w powiecie mińskim otrzymała prawa miejskie w 1526 r., a straciła je po powstaniu styczniowym w 1870 r. Pierwsza wzmianka o Siennicy pochodzi z XV wieku i podaje, że była to własność rycerza Daćboga. Zgodnie z zapisami w 1526 r. księżna Anna, w dowód uznania dla Stanisława Siennickiego, lokowała miasto Janów (Janowo) na terenie wsi Siennica. Nazwa ta nie przyjęła się. W spisie pochodzącym z 1564 r. miasto wróciło do poprzedniej nazwy. Do zabytków Siennicy zaliczyć można klasztor i kościół poreformacki oraz gmach seminarium nauczycielskiego.

Osieck – w gminie Osieck, w powiecie otwockim. W XV wieku książęta mazowieccy założyli tu zwierzyniec, wybudowali dwór myśliwski i przyjeżdżali na polowania. Osieck otrzymał prawa miejskie w 1558 r. od Zygmunta Augusta na wniosek dzierżawcy starostwa osieckiego Jędrzeja Swieborowskiego. Miasto otrzymało szereg przywilejów, od: Stefana Batorego, Zygmunta III, Władysława IV, Jana Kazimierza, Jana III Sobieskiego, Augusta II, Augusta III i Stanisława Augusta Poniatowskiego. Osieck utracił prawa miejskie w 1870 r., po powstaniu styczniowym. Nazwa miejscowości pochodzi od staropolskiego wyrazu – osiek, oznaczającego warownię leśną zbudowaną z pni drzewnych; do którego dołączono przyrostek -scko. Pierwotnie określała ona miejsce warowne o charakterze obronnym. Zabytki Osiecka to: kościół parafialny pw. św. św. Andrzeja i Bartłomieja, a także domy drewniane z XIX w. przy Rynku i ul. Warszawskiej.

Gielniów – w gminie Gielniów, w powiecie przysuskim. Miasto powstało ok. 1455 roku, a utraciło prawa miejskie w 1870 r. Okoliczna ludność zajmowała się przede wszystkim rolnictwem, a także kamieniarstwem oraz wyrobem piw. Mieszkańcy Gielniowa wielką czcią otaczali błogosławionego Władysława, którego wybrali za patrona.

Odrzywół – w gminie Odrzywół, w powiecie przysuskim. Uzyskał lokację miejską w 1418 roku, a został pozbawiony praw miejskich w styczniu 1870 r. Założony został przez Dobrogosta Czarnego Odrzywolskiego herbu Nałęcz we włościach wsi Wysokin. Król Władysław II Jagiełło wydał zgodę na założenie miasta w zamian za umożliwienie wojskom polskim przeprawy pod Grunwald przez Wisłę. Przeprawa była możliwa dzięki mostowi pontonowemu, który w tamtych czasach był pierwszym tego typu sposobem przeprawy w Polsce. W Odrzywole znajduje się kościół św. Jadwigi i św. Stanisława, a przy kościele stoi osiemnastowieczna, zabytkowa plebania.

Przytyk – w gminie Przytyk, w powiecie radomskim. Od początku istnienia należał do rodziny Podlodowskich herbu Janina. Prawa miejskie utracił w 1970 roku. W 1488 roku król Kazimierz Jagiellończyk nadał miastu przywilej organizowania dwóch dorocznych jarmarków i cotygodniowych targów w poniedziałki. Tradycja targów poniedziałkowych przetrwała do dzisiaj. Z historią miasta związana jest także rodzina Kochanowskich z Sycyny. To w Przytyku Jan Kochanowski poślubił Dorotę Podlodowską. W Przytyku cały czas rozwija się uprawa papryki i od 25 lat organizowane są tu Ogólnopolskie Targi Papryki. Znajduje się tu m.in. kościół wybudowany w latach trzydziestych XX wieku projektu architekta warszawskiego Stefana Szyllera. W prezbiterium kościoła malarz Jan Henryk Rożen namalował obraz „Znalezienia Krzyża Świętego”.

Źródło: Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie