Wybitny malarz Józef Unierzyski powrócił na ziemię mazowiecką
Barbara Tokarska
Józef Unierzyski urodził się ok. 1861 w Milewie, w powiecie płońskim, zmarł w 1948 r. w Krakowie. Rodzina pochodziła z Unierzyża niedaleko Mławy. Malarz akademicki, uczeń i zięć Jana Matejki, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, po kilkudziesięciu latach niepamięci, wraca na salony. A to za sprawą wystawy dr Bogusławy Umińskiej, otwartej w środę 7 września w Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie.
Pomysłodawczynią i kuratorem ekspozycji, która już została określona epokową jest dr Bogumiła Umińska kierownik działu Historii Muzeum.
Wernisaż wystawy zgromadził w Muzeum Szlachty Mazowieckiej, które świętuje swoje 50-lecie mieszkańców regionu, ale także wielu gości z Krakowa badających i interesujących się postacią Józefa Unierzyskiego oraz członka rodziny Piotra Unierzyskiego.
Józef Unierzyski w 1887 r. , po namalowaniu obrazu Zdjęcie z krzyża, został nagrodzony Złotym medalem za całokształt pracy twórczej i uzyskał sławę wielkiego artysty.
Miał już za sobą Szkołę Gersona (1878-1881), gdzie cieszył się wielkim uznaniem i studia w Scuola Libera (1881?-1885) na rzymskiej Akademii Sztuk Pięknych. Studia te ukierunkowały go twórczo w duchu akademizmu, a więc odwoływaniu się do zasad i ideałów sztuki antycznej i renesansu, z charakterystycznym dla niego warsztatem kompozytorskim i tematyką. Jako uczeń krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych (1887-1888) pozostawał pod wpływem swojego mistrza. Malował nieprzerwanie, także jako początkowo asystent, potem profesor tej uczelni (1889-1909) i po rezygnacji z tej posady, spowodowanej trudnością w zaakceptowaniu napływu nowego nurtu w malarstwie, jakim był modernizm. W swojej twórczości odwoływał się głównie do tematyki religijnej, ale także mitologicznej, historycznej. Nie obca była mu tematyka rodzajowa, portrety, odnoszące się głównie do treści ludowej. Pod wpływem Jacka Malczewskiego malował również obrazy symboliczno-alegoryczne.
Od 1891 r. był żonaty z Heleną Matejko (1867-1932), która amatorsko zajmowała się malarstwem i rzeźbą. Przeszła do historii jako działaczka charytatywna na rzecz niepodległości, odznaczona przez Prezydenta RP Krzyżem Niepodległości. Pochowany razem z żoną w grobie rodzinnym Matejków na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Pozostawił po sobie bogatą kolekcję obrazów, które znajdują się w muzeach, kościołach i w zbiorach prywatnych.
Prezentowana wystawa w Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie jest pierwszą prezentacją dzieł artysty od 1939 r. Towarzyszy jej publikacja dot. jego życia i twórczości.
